Była to niedziela 1 września 2013 r. Uczestniczyłem jako proboszcz w pierwszym odpuście ku czci św. Idziego. Po każdej Mszy św. byłem pod wielkim wrażeniem, jak Parafianie ze czcią obchodzili ołtarz główny, w którym jest Figura naszego świętego Patrona. Niektórzy czynniki to również na kolanach. Wówczas zrodziła się myśl, że takie praktyki wiernych są w zasadzie w miejscach szczególnego kultu, które nazywają się sanktuariami. I tak ta myśl zaczęła pracować budząc wówczas jeszcze nie za bardzo sprecyzowane pragnienie, aby dla kościoła, gdzie św. Idzi odbiera taką cześć w dniu odpustu, uzyskać jego relikwie i aby kościół został przez Biskupa Diecezjalnego podniesiony do godności Sanktuarium. Była to tylko nieśmiała myśl, wówczas jeszcze bez konkretnego planu działania.
Myślą powyższą 3 września 2013 r. w liturgiczne wspomnienie św. Grzegorza Wielkiego Papieża i Doktora Kościoła podzieliłem się z Ks. Biskupem Januszem Stepnowskim. Ksiądz Biskup obiecał, że się zorientuje co do możliwości uzyskania relikwii św. Idziego dla naszego kościoła.
I tak zaczęły mieć miejsce niezwykłe zdarzenia. 30 września 2013 r. w dniu św. Hieronima w Rzymie Wikariusz Generalny Ojca Śwętego Biskup Paolo Sevaldagi, Biskup Pomocniczy Dziecezji Rzymskiej podpisuje certyfikat o autentyczności relikwii św. Idziego do publicznego kultu dla kościoła św. Idziego w Wyszkowie w Diecezji Łomżyńskiej. W dniu 18 października 2013 r. w liturgiczne święto św. Łukasza Ewangelisty Ks. Bp Janusz Stepnowski przywozi relikwie pierwszego stopnia sprzed 1300 lat, relikwie św. Idziego do Wyszkowa. Wówczas zostaje ustalony dzień 1 września 2014 r. jako dzień uroczystego wniesienia Świętych Relikwii do kościoła i ogłoszenia naszego kościoła Sanktuarium. Będzie to drugie sanktuarium ku czci tego Świętego w Polsce obok Mikorzyna w Diecezji Kaliskiej.
1 listopada 2013 r. w uroczystość Wszystkich Świętych został ogłoszony w parafii Rok Świętego Idziego. Rozpoczęły się przygotowania w wymiarze duszpasterskim i materialnym. Zaczęliśmy od Nowenny ku czci św. Idziego w każdy poniedziałek w nawiązaniu do poniedziałku 1 września 2014 r. Nowenna została przygotowana przez Ks. Mateusza Dobrzyckiego i Panię Grażynę Kornacką, która napisała tekst pieśni o św. Idzim, a do której melodię opracował krakowski kompozytor Piotr Pałka. W niedzielnych kazaniach miejscowi duszpasterze odwołyali się do poszczególnych wezwań z Litanii do św. Idziego, aby bardziej przybliżyć wiernym postać Świętego Patrona w różnych aspektach wyrażanego przez wieku jego kultu. W szkołach na terenie parafii ogłoszone zostały konkursy wiedzy i twórczości o św. Idzim. Dziękuję wszystkim Katechetom za podjęcie i przeprowadzenie powyższego zadania. I tak kult Świętego Patrona ze Wzgórza Wyszkowskiego coraz głębiej zaczął docierać do serc ludzi Ziemi Wyszkowskiej.
W wymiarze materialnym naszym przygotowaniem było m.in.: oczyszczenie wnętrza kościoła z lamperii olejnych, renowacja tabernakulum, figury św. Idziego i głównego ołtarza, ujednolicenie oświetlenia wewnątrz kościoła przez wymianę żyrandoli specjalne produkowanych dla naszego kościoła we Włoszech, wymiana nagłośnienia kościoła i Groty Matki Bożej, renowacja obrazu Matki Bożej Niepokalanie Poczętej i obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy koronowanej koronami pobłogosławionymi przez Papieża Leona XIII, remont dzwonnicy i odlanie nowych dzwonów (Maryja ku czci Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, św. Jan Paweł II i św. Idzi), ufundowanie sztandaru dla Sanktuarium z wizerunkiem kościoła i figury św. Idziego, zakupienie nowych ornatów z wizerunkiem św. Idziego i wiele innych przedsięwzięć w wymiarze materialnych.
Jako proboszcz jestem urzeczony i wdzięczny moim Parafianom i innym mieszkańcom Ziemi Wyszkowskiej oraz Gościom za niezwykłą ofiarność i hojność na rzecz kościoła św. Idziego. Nie ogłaszaliśmy żadnej specjalnej zbiórki na powyższe cele, a hojność ofiarodawców była zawsze na miarę aktualnych potrzeb. Dziękuję za to bardzo serdecznie.
Ks. Zdzisław Golan
HISTORIA KULTU ŚWIĘTEGO IDZIEGO
Święty Idzi, Grek z królewskiego rodu, urodzony w Atenach, żył n a przełomie siódmego i ósmego wieku. Był zamożnym i wykształconym młodzieńcem. Jeszcze w młodości zasłynął jako cudotwórca i uzdrowiciel, m.in. uratował tonący okręt, uzdrowił szereg osób z chronicznych chorób i opętania. Szybko zyskał sławę i część. Ta sława jednak bardzo mu ciążyła. Postanowił wieść życie pustelnicze. Po odbyciu pielgrzymki do Rzymu wyruszył do Francji. Przez dwa lata pozostawał u św. Cezariusza, który był biskupem w Arles. Gdy rozdał swój majątek, wraz z innym mnichem Weredoniuszem odeszli na górę Nuria w Katalonii i zamieszkali w jaskiniach.
Św. Idzi tęsknił jednak za samotnością i dlatego ukrył się w grocie ze źródełkiem nad rzeką Rodan. W tej pustelni zarosłej cierniami oswoił łanie, która została jego karmicielka. Łania była przyczyna odkrycia jego kryjówki. Podczas polowania król Wizygotów Flavius Wamba wypuścił za nią strzałę, a słudzy szukający rannego zwierzęcia wykryli grotę z rannym mnichem, gdyż strzała ugod ziła św. Idziego. Król chciał wynagrodzić Świętemu cierpienie i zaprosił go do siebie. Św. Idzi odmówił, ale po licznych wizytach i namowach króla, zgodził się przenieść na dwór królewski. Tam w krótkim czasie zasłynął cudami i na prośbę króla założył w Prowansji klasztor oraz stał się jego opatem. Od imienia św. Idziego (franc. Gilles) klasztor, a od klasztoru powstałe tam miasto, przyjęło nazwę Saint Gilles, stało się także ruchliwym portem. Kult św. Idziego rozprzestrzeniał się szybko, szczególnie w czasach wojen krzyżowych (XI-XIII w.). St. Gilles było to drugie po Santiago de Compostella pielgrzymkowe centrum Europy. Rycerze z całej Europy, biorący udział w wyprawach krzyżowych, po modlitwach w klasztorze, zabierali na piersi relikwie św. Idziego i wsiadali na okręty, najczęściej w sąsiedniej Marsylii. Wracając szczęśliwie po wyprawach wojennych, budowali w swych miejscowościach kapliczki, kaplice, a najczęściej kościoły pod wezwaniem św. Idziego. Tych kościołów było bardzo wiele, nawet w dalekiej Norwegii. Kult św. Idziego w Polsce zaszczepili benedyktyni sieciechowscy. Palatyn Władysława Hermana Sieciech Starszy sprowadził z opactwa St. Gilles benedyktynów i osadził ich w Sieciechowie w siedzibie swego rodu. Do Sieciecha należało wówczas Mazowsze, a także ziemie, gdzie dziś jest Wyszków (późniejsza własność biskupów płockich). Być może już wówczas, jak głosi to ,,pieśń do św. Idziego wyszkowskiego”, kult jego przyjął się na naszej ziemi. Tu według pieśni miał się ukazywać św. Idzi wraz z łanieczką, a za jego przyczyną miały się dziać cuda.
W Polsce jednak kult tego świętego osiągnął pełnie, gdy z łaski św. Idziego, wyproszonej w St. Gilles, trzecia żona Władysława Hermana, Judyta Czeska powiła mu upragnionego potomka, późniejszego króla Bolesława Krzywoustego. Wydarzenie to opisał benedyktyński mnich Gall Anonim z opactwa św. Idziego podziękowaniu za narodziny powstawały liczne kościoły, szczególnie na Mazowszu płockim, gdzie Bolesław był dziedzicznym władca. Nie wiemy czy na ,,szczęśliwej górze Wyszkowo w ziemi pułtuskiej” jak mówi o tym pieśń, powstał kościół jako votum za narodziny Bolesława, czy też z fundacji sieciechowskiej, bowiem Sieciechowie również zawdzięczali wiele św. Idziemu. I tak cześnik Sieciech śmiertelnie raniony przez żubra na polowaniu, za wstawiennictwem św. Idziego od zyskał zdrowie, po czym św. Idzi został uczczony pielgrzymka do Saint Gilles. Niektóre źródła podaja, że kościół istniał już na początku XII w. Akt darowizny książąt mazowieckich dla biskupa płockiego Klemensa z 1347 r., wymienia już kościół w Wyszkowie. Kolejne kościoły na górze wyszkowskiej płonęły podczas licznych wojen czy to bratobójczych, czy litewskich, szwedzkich, rosyjskich, czy niemieckich.
Zawsze kościół był odbudowywany i konsekwentnie konsekrowany pod tym samym imieniem św. Idziego. Tych udokumentowanych konsekracji było siedem, najwięcej w Polsce. Tak bardzo wyszkowianie czcili swego orędownika w niebie. Łaski za Jego przyczyna trwają do dziś. Czczony jest jako jeden z czternastu wspomożycieli nie tylko w Polsce, ale szczególnie we Francji, w Niemczech, Czechach i Austrii. Jest także czczony przez Bractwo św. Idziego, które tworzą tysiące ludzi na świecie i którego zadaniem jest szerzenie ekumenizmu, opieka nad biednymi i chorymi, uprowadzonymi oraz starania o przywrócenie pokoju w krajach owładniętych wojnami. Św. Idzi jest patronem wielu spraw o czym świadczy nasza nowenna i litania do św. Idziego.
opr. Grażyna Kornacka
Literatura:
1. Złota legenda. Jakub De Voragine. Warszawa 1956
2. Ilustrowany Leksykon Świętych. Schauber-Schindler. Kielce 2002
3. Kult św. Idziego w Polsce w świetle wezwań kościołów. Ks. Stanisław Bober. Opolska
Biblioteka Teologiczna. Opole 2004
4. Wiadomość o życiu św. Idziego na Gorze Wyszkowskiej objawionego z podaniem litanii i pieśni. Salezjańska Szkoła Graficzna. Warszawa 1893. (Przedruk)
5. Historia Kościoła. Praca zbiorowa. Instytut Wydawniczy PAX Warszawa 1982.