Aktualności

Ucieszyłem się, gdy mi powiedziano: "Pójdziemy do domu Pana"…

"O mia patria si bella e perduta" ( Ach, ojczyzno ma, tak, piękna i utracona).

Ten fragment z opery "Nabucco" zawsze silnie oddziałuje na emocje, ponieważ dotyka tematu obecnego w głębi każdego z nas: jakiegoś utraconego dobra - ziemi, do której się należy, a której zostało się wygnanym. Po grzechu i wygnaniu z raju szukanie utraconej ojczyzny, ziemi Ojca, naznaczyło ludzkość. Człowiek jest stale w drodze, pragnąc tam wrócić. Ze względu na sposób powstania i życia sanktuaria są jakby zadatkiem i znakiem możliwości tego powrotu.

Sanktuarium powstaje na bazie jakiegoś wydarzenia historycznego, które jednak jest natury wybitnie religijnej, ma zatem implikacje teologiczne i liturgiczne. Posiada też pewną historię, czyli doświadcza szeregu zdarzeń, w których czynniki religijne, ekonomiczne, artystyczne, kulturalne współistnieją i wzajemnie na siebie oddziałują. Sanktuarium jest definiowane również przez powstanie zespołu budynków, przez wyznaczenie poświęconej przestrzeni.

Przede wszystkim jednak sanktuarium jest określone przez pielgrzymkę, to znaczy napływ osób, które wyruszają w drogę, aby dotrzeć na miejsce, gdzie pragną przebywać. Sama definicja "sanktuarium" podana przez Kodeks Prawa Kanonicznego odwołuje się do pielgrzymowania i zasadniczo odzwierciedla rzeczywistość sanktuarium w jego skutkach. Czytamy w kan. 1230: "przez sanktuarium rozumie się kościół lub inne miejsce święte, do którego - za aprobatą ordynariusza miejscowego - pielgrzymują liczni wierni, z powodu szczególnej pobożności". Z jednej strony istnieje więc jakieś miejsce, a z drugiej mamy gest, który je definiuje : pielgrzymkę. W pielgrzymce, dzięki "świętemu wydarzeniu", ludzie wyruszają na poszukiwanie doświadczenia przemiany, nawrócenia, które uzdolniłoby ich do zrozumienia, że zbawienie można uzyskać i przeżywać w codziennym życiu. Sanktuarium jest miejscem, w którym kontakt z sacrum spełnia oczekiwania pielgrzymów. Tam przeżywają oni niezwykłe doznanie komunikacji z totalną innością. Otwiera się brama nawrócenia osobistego.

Każde sanktuarium jest w pierwszej kolejności złożonym zjawiskiem religijnym, u którego podstaw leży ważne wydarzenie. Przekazuje ono pewne przesłanie, jakąś określoną treść wiary oddziałującą na życie ludzi. Ogólnie idea ta sprowadza się do faktu, że Bóg interesuje się ludźmi.

Liczne sanktuaria zostały wzniesione kanonicznie i otrzymały tytuł oraz przywileje z tym związane. Inne nie zostały uznane "urzędowo", lecz jedynie pobożność ludu Bożego i silna tradycja sprawiają, że tak się je określa.

Genezę zawsze można sprowadzić do Bożej inicjatywy, tajemnicy, która staje się obecna i charakteryzuje się trojaką fizycznością; wydarzenia hierofanicznego ( cud, relikwia), miejsca, gdzie się ono rozgrywa, budowli, jakie później tam powstają. Sanktuaria są przestrzenią zarezerwowaną przez Boga dla Jego całkowicie własnej inicjatywy i dlatego są to miejsca wyjątkowe, w których nastąpiła jakaś hierofania (ukazanie się jakiejś nieosobowej i tajemniczej mocy), obwieszczająca, że Tajemnicę stojącą za każdą rzeczą można teraz spotkać, i to nie tylko w uroku danych miejsc, ale również i przede wszystkim w znakach i konkretnych świadectwach (obecność relikwii i pamiątek, cudów i obfitości łask). Ludzie od zawsze wyruszali w pielgrzymkę do sanktuariów jako do miejsc, gdzie w spotkaniu z sacrum odsłania się sens ludzkiej historii i całego stworzenia. W chrześcijaństwie pielgrzymowano najpierw do miejsc uświęconych przez życie Jezusa, a następnie do tych, gdzie przechowywano relikwie pierwszych męczenników. W późniejszych wiekach pielgrzymi zdążali tam, gdzie rozmaite wspomnienia, objawienia lub cuda uwypukliły różne cechy - za każdym razem inne- nieprzerwanego dialogu między Stwórcą a stworzeniem, prowadzonego przez pośrednictwo Zbawiciela i Matki Bożej, oraz świętych, naśladowców Chrystusa, patronów, opiekunów.

W sanktuariach pielgrzymi odnajdują jedność swego ducha i sens życia. Przesłaniem owego miejsca wybranego jest właśnie to, że jedność i ten sens są możliwe i są podarowane. Obok tego wspólnego wszystkim przesłania, dane sanktuarium ma swoje specyficzne orędzie. Na początku jest tylko inicjatywa Boga ( relikwia, cud) i jej pośrednik. Może to być wizjoner, ktoś, kto znajduje obraz, ktoś, komu została wyświadczona wyjątkowa łaska albo święty, którego stawia się za wzór i orędownika. Zaraz potem następują dwie odpowiedzi: "pośrednika" i ludu, z którym jest on związany i do którego jest posłany. Później dochodzą jeszcze inne reakcje w kontekście historycznym. W ten sposób dla każdego sanktuarium zaczyna się pewna droga charakteryzująca się związkiem z miejscami, ze społecznością i z wiernymi pielgrzymami.

Fundamentalnym elementem każdego sanktuarium jest szlak, droga , zbliżanie się do sacrum. W sanktuariach chrześcijańskich obecność Boża przejawia się na trzy sposoby. Pierwszym jest Jego specyficzna inicjatywa: relikwie, objawienia, cuda. Do tego rodzaju obecności dołącza się zawsze inna - eucharystyczna. Chrystusa można spotka w Eucharystii, zbawczym pokarmie dla ludzi, ale także w adoracji eucharystycznej. Do powyższych trzeba jeszcze dodać inną obecność Chrystusa, obecność w Jego Ciele Mistycznym, Kościele. Ten szczególny aspekt obecności głęboko umacnia pielgrzymów. Czują się utwierdzeni w swoich intencjach, widząc, że podziela je wielu takich jak oni.

Sanktuarium umożliwia przemianę. Człowiek przechodzi od sytuacji, w której nie zna siebie, do sytuacji poznania. Rozumie, kim jest, a więc i jakie jest jego zadanie. Kto wraca z pielgrzymki, ten wie - lub przynajmniej zaczyna wiedzieć - co ma uczynić z własnym życiem. Ma albo zaczyna mieć świadomość sensu własnego życia. Z sanktuariów wraca się, by wyruszyć ponownie. Powrót wyznacza początek nowej świętej podróży ku innej mecie. Każda bowiem meta zbliża do ostatecznej Mety, każda podróż jest obrazem tej końcowej, niebieskiej Jerozolimy. Każdy człowiek staje się pielgrzymem, ponieważ jest poruszony pragnieniem i wewnętrznym zapałem o którym pisał Św. Augustyn w swoich Wyznaniach: " Niespokojne jest moje serce, dopóki nie spocznie w Tobie".