Aktualności

W niedzielę 18 grudnia biskup Janusz Stepnowski obejmie kanonicznie urząd biskupa łomżyńskiego.

      Rozpoczęcie przez nowo mianowanego biskupa diecezjalnego posługi w diecezji odbywa się w czasie uroczystego wprowadzenia (ingresu) do kościoła katedralnego (archikatedralnego). Kościół katedralny to ten, w którym znajduje się katedra biskupia - miejsce zarezerwowane dla biskupa.

     Katedra biskupia jest podwójnym znakiem. Ma przypominać biskupowi, że jest powołany do tego, aby służyć braciom, a nie aby jemu służono, ale także jest znakiem jedności w wierze Kościoła partykularnego zgromadzonego wokół biskupa, który wypełniając zadania nauczyciela, kapłana i pasterza, prowadzi lud Boży do Królestwa niebieskiego.

    Początkowo katedra biskupia miała formę krzesła znajdującego się na podwyższeniu, które zajmował wyłącznie biskup, a słowo katedra odnosiło się jedynie do tego miejsca. Katedra biskupia znajdowała się w kościele biskupim i była z nim nierozerwalnie związana. Dlatego też kościół ten często nazywano ecclesia matrix lub ecclesia mater (kościół matka, macierzysty, założycielski). Z biegiem czasu słowo katedra straciło swoje znaczenie i zaczęto odnosić je do kościoła biskupiego, a w odniesieniu do katedry biskupiej zaczęto używać określenia tron. Taką też formę zaczęła przyjmować katedra biskupia.

    W 1968 roku Stolica Apostolska postanowiła, że katedra biskupia nie powinna przypominać tronu, nie należy jednak zmieniać tego, co stanowi zabytek. W swojej prostej formie ma być takim miejscem, z którego biskup będzie dobrze widziany przez wiernych i będzie jasne, że rzeczywiście przewodniczy całej wspólnocie wiernych.

    Kościół katedralny z katedrą biskupią jest „matką i głową wszystkich kościołów diecezji", jest w diecezji centralnym miejscem celebracji, którym przewodniczy biskup. To w tym kościele celebrowana jest liturgia w uroczyste dni roku liturgicznego, tu udzielane są święcenia, poświęca się olej krzyżma i błogosławi olej chorych, a także odbywają się najważniejsze wydarzenia w życiu Kościoła partykularnego takie jak synod, przyjęcie nowego biskupa, czy jego pogrzeb. Zwykle w podziemiach kościoła katedralnego pochowani są zmarli biskupi diecezjalni. Każdego roku w całej diecezji obchodzone jest święto poświęcenia kościoła katedralnego (w naszej diecezji 4 września).

    Z tego szczególnego miejsca w diecezji, jakim jest kościół katedralny, powinien płynąć przykład zachowania przepisów, dokumentów i ksiąg liturgicznych, odnoszących się do sposobu sprawowania liturgii, a także do urządzenia i wystroju kościołów.

Przyjęcie biskupa w jego kościele katedralnym

   Biskup rozpoczyna posługę w diecezji od ingresu, czyli uroczystego wejścia do swojego kościoła katedralnego. Zwyczaj odbywania ingresu wywodzi się z praktyki prawa rzymskiego, według którego pierwsze wejście do budowli, czy posiadłości oznaczało wejście w jej posiadanie, możliwość zarządzania i dysponowania nią. Taki ingres wymagał również przedstawienia się ludowi oraz zakomunikowania programu działania. Zwyczaj ingresu praktykowanego w cesarstwie rzymskim wywarł wpływ na ceremonie związane z obejmowaniem i sprawowaniem zarówno władzy świeckiej, jak i rozpoczęciem posługi przez biskupa w diecezji. W Kościele zwyczaj ingresu pozostał do dzisiaj - Ceremoniale Episcoporum nazywa go przyjęciem biskupa w jego kościele katedralnym. Poszczególne części liturgii związanej z objęciem diecezji przez biskupa wymownie uświadamiają, że nowy biskup rozpoczyna pełnienie posługi, której główne zadania to: głoszenie słowa Bożego (nauczanie), celebrowanie liturgii (uświęcanie) oraz prowadzenie ludu Bożego do zbawienia (pasterzowanie).

   Według wymagań norm prawa kanonicznego, zgodnie z tradycją oraz teologią, posługa biskupa w diecezji rozpoczyna się celebracją Mszy św. Nowo mianowany biskup przewodniczy liturgii sprawowanej razem z innymi biskupami na znak jedności Kolegium Apostolskiego, a także z prezbiterami, którzy są najbliższymi współpracownikami biskupa w wypełnianiu jego posługi. Na początku Eucharystii odbywają się obrzędy związane z ingresem.

   Pierwszy obrzęd ma w głównej mierze znaczenie kanoniczne. Biskup podejmuje zadania w diecezji w imieniu samego Chrystusa z mandatu Biskupa Rzymu. Przez niego jest posłany. Dlatego nowo mianowany biskup po przybyciu do swojej diecezji ma obowiązek przedstawienia wobec kolegium konsultorów pisma apostolskiego, na mocy którego papież powierza mu wszelką władzę zwyczajną, własną i bezpośrednią, jaka jest wymagana do pełnienia pasterskiego urzędu (KPK kan. 381) w Kościele partykularnym. Odczytanie dokumentu odbywa się w obecności kanclerza kurii, którego zadaniem jest sporządzenie stosownego protokółu, a także zgromadzonych na liturgii wiernych, którzy reprezentują lud Boży diecezji. Odpowiadając na decyzję papieża i wyrażając radość z nowego Pasterza, po odczytaniu pisma apostolskiego, wierni oddają cześć Bogu w Trójcy Jedynemu słowami: Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu...

   Od tego momentu nowo ustanowiony biskup ma pełne prawo do tego, aby w kościele katedralnym zająć należne mu miejsce, którym jest katedra biskupia, znak jego posługi nauczycielskiej, kapłańskiej i pasterskiej oraz znak jedności wyznawców tej samej wiary (por. Caeremoniale Episcoporum nr 42). Biskup ma pełnię kapłaństwa, jest następcą Apostołów postawionym przez Ducha Świętego, jako pasterz, (...) Chrystus bowiem dał Apostołom oraz ich następcom nakaz i władzę, by nauczali wszystkie narody, uświęcali ludzi w prawdzie oraz obejmowali ich troską pasterską. Z tej racji biskup stał się przez Ducha Świętego, który został mu dany, prawdziwym i autentycznym nauczycielem wiary, kapłanem i pasterzem (por. Dekret o pasterskich zadaniach biskupów nr 2). Z tej racji biskupowi należy się szacunek oraz posłuszeństwo. Po zajęciu przez biskupa katedry wyrazy czci i szacunku (homagium) składają mu jego najbliżsi współpracownicy: biskupi pomocniczy, przedstawiciele duchowieństwa (prezbiter i diakon) i osób życia konsekrowanego oraz wierni świeccy.

    Wszystkie obrzędy sprawowane w czasie przyjęcia biskupa w jego kościele katedralnym zmierzają do tego, co stanowi centrum życia całego Kościoła, a czego w diecezji pierwszym szafarzem jest biskup - do celebracji Eucharystii.

   Rozpoczęcie posługi biskupa jest wielkim wydarzeniem w życiu diecezji i każdego roku powinien być wspominany oraz łączony z modlitwą za biskupa, a w kościele katedralnym biskup powinien z tej okazji przewodniczyć Mszy św.