Aktualności

JANUSZ STEPNOWSKI BISKUP ŁOMŻYŃSKI

WSKAZANIA DOTYCZĄCE DYSPENSOWANIA
OD WSTRZEMIĘŹLIWOŚCI OD POKARMÓW MIĘSNYCH

Wszyscy wierni Kościoła katolickiego, na podstawie prawa Bożego, zobowiązani są czynić pokutę. Kościół, mając na uwadze tradycję praktykowaną od wieków, wskazuje wiernym dni pokuty, podczas których powinni oni więcej czasu poświęcić na modlitwę, wykonywać uczynki pobożności i miłości, podejmować akty umartwienia przez wierniejsze wypełnianie własnych obowiązków, zwłaszcza zaś zachowywać post i wstrzemięźliwość (por. kari. 1249 KPK). W związku z dotychczasową praktyką i prośbami o dyspensę od obowiązku zachowania dnia pokutnego, przypominamy przepisy prawa obowiązujące w tej materii podkreślając, że dniami pokuty w Kościele powszechnym są poszczególne piątki całego roku oraz czas Wielkiego Postu (por. kan. 1250 KPK).

1. Wszyscy wierni, od ukończenia 14 rok życia, są zobowiązani do zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych we wszystkie piątki całego roku oraz Środę Popielcową.

2. Zgodnie z postanowieniem II Polskiego Synodu Plenarnego (II Polski Synod Plenarny, Poznań 2001, s. 210), oprócz przepisów obowiązujących w Kościele powszechnym, zaleca się wiernym w Polsce zachowanie wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych również w Wigilię Bożego Narodzenia.

3. Wierni, którzy ukończyli 18 rok życia, aż do rozpoczęcia 60 roku życia, oprócz wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych, są zobowiązani do zachowania postu ścisłego w Środę Popielcową i w Wielki Piątek. Post ścisły oznacza możliwość spożycia jednego posiłku do syta i dwóch skromnych w ciągu dnia.

4. Duszpasterze oraz rodzice powinni zatroszczyć się, aby również ci, którzy nie są związani obowiązkiem postu i wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych, byli wprowadzani w autentycznego ducha pokuty.

5. Powstrzymywanie się od zabaw, zgodnie z uchwałą Konferencji Episkopatu Polski z dnia 13 marca 2014 r. (KEP, Uchwała nr 15/364/2014, Nowelizacja Przykazań Kościelnych), obowiązuje we wszystkie dni Wielkiego Postu.

6. Przy zachowaniu prawa biskupa diecezjalnego, o którym mowa w kan. 87 KPK, proboszcz może - dla słusznej przyczyny i zgodnie z prawem diecezjalnym - udzielić w poszczególnych wypadkach dyspensy od obowiązku zachowania dnia pokuty, albo dokonać zamiany tego obowiązku na inne uczynki pobożne. Taką władzę ma również przełożony kleryckiego instytutu zakonnego lub stowarzyszenia życia apostolskiego na prawie papieskim, w odniesieniu do swoich podwładnych oraz innych osób przebywających na stałe w domu zakonnym (por. kan. 1245 KPK).

7. Należy podkreślić, że uprawnienie, o którym mowa wyżej - w pkt. 6, nie może być stosowane bez słusznej przyczyny, ani nie może być przeciwne przepisom wydanym przez biskupa (por. kan. 89 KPK).

8. Proboszcz może udzielić w pojedynczym przypadku dyspensy od wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych z wyjątkiem Środy Popielcowej i Wielkiego Piątku. Z dyspensy udzielonej przez proboszcza mogą korzystać parafianie wszędzie, gdziekolwiek się znajdują, a także wszyscy inni wierni przebywający aktualnie na terenie danej parafii.

9. Udzielając dyspensy, o której mowa w pkt. 8, proboszcz nakłada na korzystających z dyspensy obowiązek modlitwy w intencjach Ojca Świętego, jałmużny lub uczynków miłosierdzia. Przed posiłkiem lub zabawą należy poinformować zainteresowanych o udzielonej dyspensie.

10. W przypadku nupturientów, którzy planują zawarcie związku małżeńskiego w piątek lub w czwartek (z racji wesela kończącego się zazwyczaj po północy, tj. już w piątek) i proszą o dyspensę od wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych, proboszcz zanim jej udzieli powinien:

uświadomić proszącym, że piątek jest dniem męki i śmierci Chrystusa, a charakter pokutny tego dnia jest wynagrodzeniem Panu naszemu za Jego mękę;

przedstawić normy prawne dotyczące dni pokuty.

11. Jeżeli przyjęcie weselne przewidziane jest na terenie innej parafii niż ta, w której zawierany będzie sakramentalny związek małżeński, wówczas proboszcz miejsca jako duszpasterz przygotowujący narzeczonych do zawarcia małżeństwa, w celu uniknięcia dodatkowych formalności, w imieniu nupturientów prosi proboszcza miejsca, w którym odbędzie się przyjęcie, o dyspensę od wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w piątek.

12. Udzielając dyspensy od wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych, z racji przyjęcia weselnego w piątek, proboszcz powinien:

wskazać konkretną formę zadośćuczynienia do wypełnienia, np.: zachowanie pokutnego charakteru innego dnia tygodnia, modlitwy w intencjach Ojca Świętego, jałmużny dla ubogich lub uczynków miłosierdzia; wskazując jałmużnę jako zadośćuczynienie należy unikać wszelkich skojarzeń z zapłatą za udzielenie dyspensy;

podkreślić, że zadośćuczynienie obejmuje wszystkich wierzących uczestników wesela, o czym powinni być poinformowani przez proboszcza na zakończenie ceremonii zaślubin.

13. Prawodawca w Kodeksie Prawa Kanonicznego nie wprowadza żadnych ograniczeń co do czasu zawierania związku małżeńskiego. Nie ma zatem potrzeby uzyskiwania pozwolenia na zawieranie małżeństwa w piątek, czy też dyspensowania od zakazu urządzania zabaw w piątek (poza Wielkim Postem), gdyż takie zakazy nie istnieją (por. KEP, Uchwała nr 15/364/2014 z dnia 13 marca 2014 r.). Dyspensa wówczas udzielana dotyczy tylko wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych.

„Obrzędy sakramentu małżeństwa” zawierają natomiast następującą uwagę o charakterze duszpasterskim: „Jeżeli małżeństwo sprawuje się (...) w Wielkim Poście, proboszcz powinien napomnieć narzeczonych, aby mieli na uwadze szczególny charakter tego dnia. Zakazane jest sprawowanie małżeństwa w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę". (Obrzędy sakramentu małżeństwa, Katowice 1996, n. 32, s. 19). Zatem, ze względu na pokutny charakter Wielkiego Postu, proboszcz - z racji zawierania małżeństwa w którymkolwiek dniu tego okresu liturgicznego - nie może udzielić dyspensy od zabaw.

14. W udzielaniu dyspens proboszczowie powinni kierować się duszpasterską roztropnością oraz troską o zbawienie dusz.

 

Biskup Łomżyński

Łomża, 22 lutego 2017 roku

N. 150/B/2017